IVF NEWS

Τι είναι ο μυελός των οστών

Ο μυελός των οστών είναι ένα σπογγώδες υλικό μέσα στα οστά, όπου το σώμα μας κατασκευάζει και αποθηκεύει κύτταρα του αίματος. Όταν είναι διηθημένος, παράγει πολύ λίγα αιμοσφαίρια και κύτταρα για το ανοσοποιητικό σύστημα.

Βασικές κατηγορίες μεταμοσχεύσης μυελού των οστών

Οι βασικές κατηγορίες μεταμοσχεύσης μυελού των οστών είναι 2: η αλλογενής μεταμόσχευση και η αυτόλογη μεταμόσχευση.

Αυτόλογη μεταμόσχευση

Στην αυτόλογη μεταμόσχευση, συλλέγονται τα δικά σας μυελικά – αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα πριν την χημειοθεραπεία ή την ακτινοβολία, προετοιμάζονται κατάλληλα, αποθηκεύονται και ξαναδίνονται πίσω σε σας μετά τη θεραπεία.

Κύρια εφαρμογή της αυτόλογης μεταμόσχευσης είναι οι αιματολογικές κακοήθειες και κυρίως τα λεμφώματα Hodgkin, μη-Hodgkin και το πολλαπλούν μυέλωμα σε ασθενείς που εμφανίζουν υποτροπή ή είναι ανθεκτικοί στην αρχική χημειοθεραπεία.

Η φιλοσοφία της αυτόλογης μεταμόσχευσης αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα βασίζεται στη χορήγηση υψηλών δόσεων χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας σε δόσεις μη αναστρέψιμης αιματολογικής τοξικότητας, αλλά μέσα σε αποδεκτά όρια τοξικότητας, όσον αφορά στα υπόλοιπα ζωτικά όργανα. Με αυτόν τον τρόπο,  μπορεί να υπερκερασθεί η ανθεκτικότητα των κακοήθων κυττάρων, και ακολούθως με τη βοήθεια των επαναχορηγούμενων ΑΑΚ να επιτευχθεί η αποκατάσταση της αιμοποίησης.

Αλλογενής μεταμόσχευση

Με την αλλογενή μεταμόσχευση ολόκληρο το αιμοποιητικό σύστημα του ασθενούς αντικαθίσταται από τον αιμοποιητικό ιστό ενός υγιούς δότη. Για τον λόγο αυτό συλλέγονται αιμοποιητικά ή μυελικά αρχέγονα κύτταρα από συγγενή ή από κάποιον, μη συγγενή εθελοντή δότη.

Το μόσχευμα πρέπει να περιέχει ικανό αριθμό αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, ώστε να μπορεί να αναγεννηθεί το αιμοποιητικό σύστημα. Πηγή του μοσχεύματος μπορεί να είναι ο μυελός των οστών, το περιφερικό αίμα ή το αίμα του ομφαλίου λώρου.

Τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα, που εμπεριέχονται στο μόσχευμα, σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταφέρονται στον μυελό των οστών, όπου και εγκαθίστανται, πολλαπλασιάζονται με αποτέλεσμα την σταδιακή αναγέννηση του νοσούντος αιμοποιητικού ιστού, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος έχει ήδη καταστραφεί από την χορήγηση χημειοθεραπείας και ακτινοβολίας. Μετά από πάροδο λίγων ημερών αποκαθίστανται οι τιμές του αιματοκρίτη, των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων ενώ για την πλήρη αναγέννηση του ανοσοποιητικού συστήματος χρειάζονται αρκετοί μήνες.

Για την αποφυγή απόρριψης του μοσχεύματος αλλά και άλλων επιπλοκών όπως η αποκαλούμενη “νόσος του μοσχεύματος έναντι ξενιστή” (GvHD) απαιτείται η χορήγηση ανοσοκατασταλτικής αγωγής για αρκετό διάστημα μετά την μεταμόσχευση αλλά και η καλή συμβατότητα μεταξύ ασθενούς και δότη.

Μια εναλλακτική μορφή της αλλογενούς μεταμόσχευσης αποτελεί η μεταμόσχευση με ομφαλοπλακούντιο μόσχευμα (αίμα ομφάλιου λώρου).

Πώς θα βρεθεί συμβατός δότης για έναν ασθενή;

Αρχικά, η αναζήτηση κατάλληλου δότη γίνεται μέσα από την οικογένεια, επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς. Η αναζήτηση αυτή θα δώσει το ποθητό αποτέλεσμα για το 1/3 μόνον των ασθενών. Για τους υπόλοιπους, θα πρέπει να αναζητηθεί μη συγγενής δότης ανάμεσα σε εθελοντές που έχουν εκφράσει την επιθυμία να δώσουν μυελό των οστών για οποιονδήποτε ασθενή έχει ανάγκη. 

Για τον εντοπισμό κατάλληλων (αν οχι όμοιων, που είναι απίθανο, τουλάχιστον αποδεκτά συμβατών) μη συγγενών δοτών, απαιτείται η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εθελοντών και για τον λόγο αυτό υπάρχουν οι συνεργαζόμενες εθνικές «Δεξαμενές» οι οποίες έχουν πρόσβαση στο Διεθνές Αρχείο.